Het is half negen in de ochtend, hèhè, de kinderen zijn op school… Veel ouders en kinderen hebben dan al meerdere hobbels overwonnen. Het begint als de wekker gaat: opstaan, aankleden, eten, lunch smeren, tas inpakken, tandenpoetsen enzovoorts. Het klinkt zo logisch, maar dat dit niet zo vanzelfsprekend is, kwam ik een aantal jaren geleden achter.
Een moeder klopte aan voor hulp. Ze was overbelast en had het gevoel dat zij alles alleen deed in het gezin. Het stoorde moeder dat haar zoon met name in de ochtend direct ging gamen en zij hem steeds erop moest wijzen dat hij moest aankleden, eten enzovoorts. Toen ik een keertje meekeek in dit gezin, zag ik met eigen ogen wat er gebeurde. Moeder rende de benen onder haar lijf uit, terwijl haar kind niets deed. Nou ja niets, gamen, dat deed hij. Dit kon zo niet langer…
Samen met moeder schreef ik het ochtendritueel uit. Dat wil zeggen alle stappen vanaf het moment dat de wekker gaat, tot en met 8.30u op school zijn. Hierdoor werd het voor moeder inzichtelijk (en daarnaast confronterend) wat ze allemaal zelf deed.
Maar waar begin je nu? En vooral, wat mag je verwachten dat een negenjarige allemaal zelfstandig kan? Samen kwamen we tot de conclusie dat er best veel dingen die moeder altijd zelf deed, zoonlief prima zelf zou kunnen. Stapje voor stapje begonnen we aan het vergroten van de zelfstandigheid.
Moeder vond het stiekem lastig om de controle uit handen te geven. Enerzijds moest de situatie verbeteren, anderzijds functioneerde het gezin al jaren op deze manier. Samen zochten we naar een aanpak die ook voor moeder goed voelde. Dat is een belangrijk aspect in mijn werk. Niet oplossingen opleggen, maar samen naar een manier zoeken die voor alle betrokkenen fijn is. Zo bedacht moeder dat zij voortaan de kleren van haar zoon de avond van tevoren klaar zou leggen, dan hoefde hij ze alleen nog maar aan te trekken. Het ontbijt maken deden de kinderen voortaan zelf. Moeder smeerde nog wel de lunchtrommels voor school. Prima. Op deze manier zaten alle gezinsleden aan tafel in plaats van de kinderen met bord op schoot voor de televisie. Tandenpoetsen gebeurde beneden en moeder deed nog wel de haren van de kinderen. Als er na dit hele ritueel nog tijd over was, mocht er nog even gegamed worden voordat het gezin in de auto stapte op weg naar school.
Natuurlijk verliep deze verandering niet direct zonder slag of stoot. Zoonlief was het er helemaal niet mee eens en testte zijn moeder dan ook behoorlijk uit. Maar door vol te houden en bij het stappenplan te blijven, lukte het dit gezin uiteindelijk wel. De zelfstandigheid van beide kinderen werd vergroot en moeder kon de controle stap voor stap meer loslaten.
Mijn tip is dan ook, kijk wat haalbaar is en verbeter in kleine, concrete stappen. Het klinkt zo eenvoudig, maar het is o zo lastig een patroon te doorbreken. Bovenstaand voorbeeld is geen standaard richtlijn voor elk gezin met dergelijke problematiek. Kijk in de eerste plaats naar de leeftijd van de kinderen, wat kan je al verwachten en wat niet. En niet onbelangrijk, wat werkt voor de ouder(s)? Zo zou je na het lezen van deze blog kunnen denken, waarom maken die kinderen niet zelf hun broodtrommels klaar, ze smeren toch ook hun eigen ontbijt? Dat klopt, maar je moet niet vergeten dat deze moeder het al jaren allemaal zelf deed. Om dan meteen alles uit handen te geven, gaat echt tien stappen te snel.
Doel was dat moeder om 8.30u niet dacht, hèhè de kinderen zijn op school, maar zo, dat hebben we samen goed gedaan deze ochtend! En daarna, tijd voor koffie…
